اولین بیوایمپلنت چشمی
درمان بیماریهای چشمی همواره یکی از پُرخطرترین درمانها در علم پزشکی بوده است. بافت حساس چشم مهمترین ویژگی است که جراحیهای این عضو از بدن را با چالشهای مهمی روبهرو کرده است. مشکلات التهابی، حساسیت به نور و فعالیت همزمان عروق چشم، موجب شده است که در مواردی، جراحی چشم موفقیتآمیز نباشد.
معمولا درمان بیماریها با روشهای مختلفی انجام میشود که معمولترین آن، درمان با استفاده از دارو است. اما امروز جدیدترین و پیشرفتهترین روشهای درمان بیماریها، روش درمان، بدون استفاده از دارو است، مثل درمان زخم قرنیه چشم بدون دارو. چیزی شبیه به دانش سلولهای بنیادین که با استفاده از مواد زندهی سازگار با نسج بدن انجام میشود.
صنعت بیوایمپلنت روشی است که با تکیه بر بافت هر قسمت از بدن تولید میشود و برای درمان آن عضو به کار میرود. ایران از جمله کشورهایی بود که توانست در تولید بیوایمپلنت استخوانی، قلبی و عروقی تولیداتی داشته باشد، اما این موفقیت در درمان بیماریهای چشمی به دست نیامده بود.
تا آن زمان، آلمان، ژاپن و آمریکا از جمله کشورهایی بودند که در دانش بیوایمپلنت چشمی اقداماتی انجام دادند اما این اقدامات تنها در مرحله تحقیقات دنبال میشد و بارها با شکست مواجه شده بود. دانشمندان ایرانی در روند تحقیقات خود به دنبال یک دستاورد مهم بودند.
بیوایمپلنت چشمی در واقع یک پرده آمنیوتیکی است که از بافت داخلی پرده جنین گرفته میشود. این پرده سازگارترین بافت ممکن را با چشم انسان دارد و تفاوت آن با لنز طبی در این است که لنز کاملا مصنوعی است اما بیوایمپلنت، نسجی طبیعی داشت و مثل یک لنز حیاتی روی چشم قرار میگیرد. همین سازگاری موجب جوش خوردن با چشم و درمان بیماری چشم میشود، بیآنکه نیازی به جراحی چشم باشد.
در کسب این موفقیت مهم، تنها مسئله برای ایران صرفا تولید بیوایمپلنت نبود. این لنز حیاتی توسط یک حلقه کاریل روی چشم قرار میگرفت. نمونههای قبلی حلقه، یک مشکل مهم داشتند. نرمی یا سختی و عدم سازگاری با نسج چشم که بیمار را در فرآیند درمان با مشکل مواجه میکرد. حلقهای که ایرانیها تولید کردند، از داخل، بافتی بیولوژیک، نرم و سازگار با نسج چشم داشت و از بیرون، نرم و پلیمرو بود.
در واقع تولید ایرانی، یک لنز حیاتی چشم بود که به راحتی روی چشم قرار میگرفت و در سازگارترین حالت ممکن با چشم، فرآیند درمان را تکمیل میکرد. حالا نه نیاز به جراحی بود، نه نیاز به سوراخ کردن چشم. هیچ نگرانی وجود نداشت. این لنز حیاتی جلوی خونریزی احتمالی را میگرفت و مانع از تولید همزمان عروق مزاحم میشد.
سال 1389 اولین سایت تولید بیوایمپلنت چشمی در شهرک بینالمللی نسوج و بافت زنده شمسآباد افتتاح شد. دستاورد ایران در حوزه بیوایمپلنت، یک پانسمان بیولوژیک بود که تا قبل از این، حتی مجهزترین آزمایشگاههای آمریکایی نتوانسته بودند امتیاز تولید آن را از خود کنند.
تولید انبوه بیوایمپلنت چشمی در ایران، به عنوان یک انقلابی علمی در جهان تلقی شده است که بسیاری از عوامل آن معتقدند، این دستاورد مهم، در نتیجه تلاشهای تیم مرحوم کاظمی آشتیانی در شرکت رویان به دست آمده است. این تیم در سال 1382 و 1387 تلاشهای مهمی را روی سلولهای بنیادین قرنیه چشم دنبال کردند که ثمرات خود را در سال 1389 و تولید انبوه بیوایمپلنت چشمی نشان داد.
پزشکان ایرانی معتقدند با رمزگشایی از بافت قسمتهای مختلف بدن انسان، صنعت بیوایمپلنت در ایران، روزهای درخشانی را در پیش خواهد داشت. درمان هزاران بیمار چشمی در داخل و توسعه بیوایمپلنت در درمان بیماریهای استخوانی و مادرزادی و نجات هزاران نفر از قطع عضو حتمی، گواهی بر این مدعاست.