پایانِ نزدیکِ هژمونی آمریکا
زمانی که هیتلر و استالین داشتند لهستان را بین خود تقسیم می‌کردند، یهودی‌الاصلی به نام زبینگو برژینسکی، زادگاه خود ورشو را به مقصد ایالات متحده آمریکا ترک کرد و در کانادا به عنوان نماینده لهستان فعالیت سیاسی خود را آغاز کرد. آن موقع کسی نمی‌دانست این نظریه‌پرداز لهستانی بتواند سمت اولین مشاور امنیت ملی آمریکا و مهمترین نظریه‌پرداز آمریکایی را از آن خود کند.
در سال 1958 میلادی، برژینسکی به عنوان مشاور جان اف کندی؛ سی و پنجمین رئیس جمهوری آمریکا تعیین شد. مشورت‌هایش برای حل بحران موشکی کوبا باعث شد مورد توجه کاخ سفید قرار بگیرد و حتی در مقابل مهره قدیمی دنیای سیاست آمریکا یعنی «هنری کسینجر» مطرح شود.
بعد از روی کار آمدن «جیمی کارتر»، برژینسکی به عنوان مشاور امنیت ملی آمریکا در کاخ سفید انتخاب شد. در تمام مدت حضورش در این مقام، بیشتر ایده‌هایش در زمینه سیاست خارجی و حوزه بین‌الملل موفق از آب درآمد و همین موضوع به ارتقاء جایگاه او بیشتر کمک نمود.
دور کردن مصر از شوروی، امضای صلح بین مصر و رژیم صهیونیستی، امضای قرار داد کمپ دیوید، مسلح کردن افغان‌ها برای شکست شوروی و عادی‌سازی روابط بین آمریکا و چین از مهمترین اقدامات او به عنوان مشاور امنیت ملی بود که همگی با موفقیت انجام شد.
ایده‌های برژینسکی تنها در مقابل یک قدرت ناکام ماند و آن انقلاب اسلامی ایران بود. او که در سفر جیمی کارتر به ایران برای ملاقات با شاه ایران، وی را همراهی می‌کرد، با شاه پهلوی اعلام وفاداری نمود، اما یک سال بعد از شکست پهلوی و پیروزی انقلاب اسلامی، با ورود شاه به آمریکا مخالف کرد.
او که لقب مغز متفکر آمریکایی‌ها در انقلاب 1357 را از آن خود کرده است، نتوانست جلوی سقوط خاندان پهلوی را بگیرد و در دوره او ایران به طور کامل از حوزه نفوذ آمریکا خارج شد. بعد از تسخیر لانه جاسوسی و گروگانگیری کارمندان سفارت آمریکا، او عملیاتی را به عنوان «پنجه عقاب» طراحی نمود تا بتواند گروگان‌های آمریکایی را آزاد نماید اما این عملیات هم در صحرای طبس به شکست انجامید.
برژینسکی از جمله سیاستمدارانی بود که آمریکا را به جنگ عراق علیه ایران تشویق می‌کرد تا جلوی گسترش نفوذ انقلاب اسلامی گرفته شود. برژینسکی از متفکران معروف و برجسته آمریکایی است که در تمام سال‌های نزاع ایران و آمریکا نقشی جدی داشته است، در عین حال او هم مثل بسیاری از کارشناسان و نظریه‌پردازان افول هژمونی آمریکا را پیش‌بینی کرده است.
شبکه تلویزیونی «ای پی تی ان» چنین از برژینسکی نقل قول کرده است که: «رهبریت استثنایی و موقعیت منحصر به فردی که آمریکا در پایان جنگ جهانی دوم در دنیا داشت، در حال تغییر و رو به پایان یافتن است. آمریکا دیگر به صورت کاملاً انحصاری، چیره و مسلط نیست و آمریکا منحصراً در موقعیتی قرار ندارد که نظرات خود را به دیگران دیکته امر و نهی کند. از این رو، ما در حال ورود به مرحله‌ای به مراتب پیچیده‌تر در امور بین‌الملل هستیم و هر چه زود‌تر ما آن را تشخیص دهیم، و هر چه زود‌تر در چارچوب تطابق خود با این واقعیتِ جدید تلاش کنیم…».
همچنین برژینسکی طی یک سخنرانی در دانشگاه جان هاپکینز اعلام کرد که «مفهوم هژمونی جهانی دیگر واژه‌ای مرده است و استیلاء نیز تبدیل به پدیده‌ای دست‌نیافتنی شده است». اعترافی از نظریه‌پرداز برجسته آمریکایی که جای تامل جدی دارد و هشداری مهم در رابطه با سیاست‌های خارجی آمریکا محسوب می‌شود.
