انقلابی با یک میلیون شهید
گاهی یک ملت برای اصلاح و تغییر خود هزینه زیادی می‌پردازد اما بعد از رسیدن به آرمان‌های خود، همه آن هزینه‌ها را فراموش می‌کند و آنچه را با دشواری به دست آورده، خوب نگه‌داری نمی‌کند. در میان همه انقلاب‌های جهان، هیچ انقلابی به اندازه انقلاب الجزایر برای مردم آن پُرهزینه نبوده است. انقلابی با یک میلیون شهید که از ایمان مردم برآمد و اولین جرقه‌هایش از درون مسجد زده شد اما بعد از محقق شدن، بیشتر از بیست سال نتوانست دوام بیاورد و دوباره به خانه اول بازگشت.
با اشغال الجزایر توسط فرانسویها در سال 1830 میلادی، حوادث و مشکلات جدیدی برای مردم الجزایر ایجاد شد. جنگ‌های داخلی فراوان، تصاحب زمین‌های کشاورزی و تبدیل آن به کشتزارهای انگور برای تهیه شراب مردم فرانسه و در نهایت ضعف شدید اقتصادی، خشکسالی، حمله ملخ‌ها و شیوع بیماری وبا و تیفوس، روزهای دشواری را برای مردم الجزایر رقم زد.
300 هزار نفر بر اثر بیماری و قحطی جان خود را از دست دادند و بیشتر از 2 میلیون الجزایری به فرانسه مهاجرت داده شدند تا به عنوان نیروهای مولد در اختیار اشراف فرانسوی قرار بگیرند. فاصله طبقاتی آن‌قدر بین بومیان الجزایر و فرانسویها زیاد شده بود که این تفاوت فاحش در اولین نگاه توجه همه را به خود جلب می‌کرد.
نارضایتی مردم از یک سو و تفکر اسلامی از سوی دیگر، مردم الجزایر را در اندیشه یک انقلاب فرو برد. کم‌کم دامنه جنگ‌های داخلی به تمام الجزایر رسید. در چنین شرایطی، اوضاع بین‌المللی به کمک الجزایری‌ها آمد. ضعف اقتصادی فرانسه در پی حضور در جنگ جهانی دوم، و رقابت آمریکا و انگلیس برای تضعیف رقیب خود باعث شد، فرانسه در مقابل مردم الجزایر تنها بماند. مسلح شدن مردم الجزایر توسط آمریکایی‌ها تیر خلاصی برای استعمار فرانسه در الجزایر بود. سال 1962 انقلاب الجزایر پیروز شد و فرانسویها مجبور به ترک الجزایر شدند.
تاثیرپذیری مردم الجزایر از اندیشه اسلامی و شروع انقلاب از «مسجد» ما را به این سوال وامی‌دارد که چرا انقلاب الجزایر با وجود تفاوت‌های بنیادی خود با دیگر انقلاب‌ها، نتوانست در مسیر خود بماند و ادامه حیات دهد؟
اگرچه مردم الجزایر قیام خود را به نام اسلام و مبارزه با استعمار آغاز کرده بودند، اما بعد از پیروزی، نتوانستند ماهیت قیام خود را حفظ کنند. عدم استفاده از الگوی اسلامی در شیوه حکومت‌داری موجب شد الجزایر کم‌کم به جایگاه قبلی خود بازگشت نماید. رهبر انقلاب در دیداری که نوزده سال بعد از انقلاب الجزایر به با بزرگان این کشور داشته‌اند، چنین گزارش می‌دهند:
«در زمان ریاست جمهوری من، یکی از بزرگان الجزایر به دیدن من آمد؛ با من که صحبت می‌کرد، به زبان عربی حرف می‌زد. بعد می‌خواست جمله‌یی را بگوید، لغت عربی به یادش نیامد؛ با این که زبان خودش و سخنگوی دولت بود! یک خرده فکر کرد، یادش نیامد؛ برگشت و به زبان فرانسه، از همراهش پرسید که این لغت، چه می‌شود؟ او لغت عربی را به وی گفت؛ بعد او حرفش را با بنده ادامه داد».
تلاش احزاب الجزایر برای به دست آوردن قدرت موجب شد انقلابیون، با دست خودشان انقلابیون قدیمی را کنار بزنند. علاوه بر آن، حضور لابی قدرتمندی از فرانسویها در بحبوحه جنگ داخلی که به تدریج زمام تمام امور الجزایر را در دستان خود گرفت فروپاشی انقلاب الجزایر را رقم زد. انقلاب الجزایر تنها بیست سال دوام آورد و تا امروز این کشور نتوانسته است روی آرامش را ببیند.
منابع
1.کاظمی، علی. بررسی تطبیقی انقلاب اسلامی با انقلاب‌های بزرگ دنیا، فصلنامه پژوهشی مطالعات انقلاب اسلامی، سال ششم، شماره 18
2.انقلاب الجزایر؛ هدررفتن خون یک‌میلیون شهید با غفلت انقلابیون
3.مقایسه‌ای میان انقلاب‌های چین، الجزایر و انقلاب اسلامی در ایران
