ایران تنها غیر متعّهد جهان
انقلاب اسلامی حرف نویی برای همه جهان داشت و آمده بود تا راهی را پیش پای بشریت باز کند. انسانِ قبل از انقلاب اسلامی، بشریتی دورافتاده از معنویت و دین بود. زورمندان عالم، شرق و غرب به او زور میگفتند و برایش تعیین تکلیف میکردند. دین آنقدر منزوی بود که نمیتوانست نه مبنای حکومتی باشد و نه الهامبخش حرکتی.
کشاکش جنگ سرد باعث شده بود دو قدرت شرق و غرب بر سر ملتها به جنگ بیافتند و آنها را بین خود تقسیم کنند. اینجا بود که برخی از کشورها تصمیم گرفتند تا راهی برای خروج از این بنبست باز کنند. «جنبش عدم تعهد» راهحلی بود که ارائه شد تا کشورهایی که به دنبال همزیستی مسالتآمیز هستند را تحت حمایت خود قرار دهد.
برقراری اصل مساوات، عدم دخالت در امور داخلی یکدیگر، احترام متقابل به تمامیت ارضی کشورها، عدم تجاوز به خاک یکدیگر و همزیستی مسالمتآمیز از مهمترین اصول جنبش غیرمتعدها بود که با تلاش جواهر لعل نهرو نخست وزیر هند، سوکارنو از اندونزی، جمال عبدالناصر از مصر و ژنرال تیتو از یوگسلاوی در سال 1962 تدوین و تنظیم شد.
مهمترین اقدام جنبش غیرمتعدها برگزاری کنفرانس سران است که باعث شده تا هرساله کشورهای عضو گردهم آیند و اهداف جنبش را دنبال نمایند. کشورهایی مثل هند، برمه، سیلان و اندونزی از اولین اعضای جنبش محسوب میشوند. 19 خرداد 1358 بود که کنفرانس غیرمتعهدها در سریلانکا پیوستن کشورهای ایران، پاکستان و بولیوی را به جمع خود تصویب و تایید نمود.
کمتر از 8 سال بعد در سال 1365 رهبر معظم انقلاب در هشتمین اجلاس سران غیرمتعهدها شرکت کردند. سفری که یکی از مهمترین ماموریتهای سیاسی ایران بعد از انقلاب اسلامی محسوب میشود و به زعم بسیاری، موجب شده است تا انقلاب اسلامی پرده از ماهیت خود در چشم جهانیان بردارد.
ایشان در دیدار با جوانان استان اصفهان، فضای کنفرانس را چنین توصیف میکنند: «کنفرانس غیر متعهّدها عمدتاً در اختیار چپها بود. البته دولتهای متمایل به غرب و امریکا هم در آنجا بودند؛ اما کارگردان عمده، یکی رابرت موگابه و دیگری فیدل کاسترو بود که اینها چپ بودند بقیه رؤسای جمهورِ چپ دنیا هم که طرفدار شوروی بودند، حضور داشتند و عمده کارگردانی در دست اینها بود. من رفتم در آنجا سخنرانی کردم. سخنرانی من صددرصد ضدّ امریکایی و ضدّ استکباری بود». 12/ 8/ 80
مقام معظم رهبری بخش مهمی از سخنان خود را به بیان هشدارهایی به سران جنبش غیر متعهدها اختصاص داده بود، سخنانی که سران کشورهای عضو را در حیرت فرو برد و تا حد زیادی متوجه اوضاع خود نمود:
«امروز در بین اعضای جنبش، کشورهایی هستند که در میان ملّت خود حتّی نمیتوانند نامی از اصول عدم تعهّد ببرند؛ زیرا کشورشان مرکز تاخت و تاز اجانب است و ثروتشان هر روز به وسیلهی قدرتهای مسلّط به تاراج میرود و دولتشان عروسک قدرتهاست. از چنین حکومتهایی آیا میتوان انتظار قیام بر ضد سلطه را داشت؟ کشورهای دیگری هم هستند که هر چند از استقلال نسبی برخوردارند لیکن عافیت را بر مسئولیّت جهانی خود ترجیح داده و سلامت امروز را به بهای تسلیم فردا خریدهاند». 14 / 6/ 65
اشاره به انقلاب اسلامی، و اصول آن به ویژه معنویت و تکیه انقلاب به مردم، مهمترین پیامهایی بودند که رهبر معظم انقلاب به غیرمتعهدها دادند. غیرمتعهدها اگر چه تصمیم مهمی برای مقابله با استعمار گرفته بودند، اما به دلیل آنکه هنوز جایگزینی برای آن نداشتند، نمیتوانستند حرکت موثری انجام بدهند.
جمله یکی از روسای جمهور شرکتکننده در کنفرانس غیرمتعهدها به این جایگزین اشاره داشت: «تنها غیر متعهّد در این کنفرانس، ایران است». انقلاب اسلامی توانسته بود در سیاست جهان تحول ایجاد کند و دیکتاتوری را به حکومتی مردمی تبدیل کند، از سوی دیگر ملتی را از بند آزاد کند و هویت حقیقی او را به او برگرداند و او را داری اصالت و خلاقیت گرداند. راهحل تنها در پدیدهای به نام «انقلاب اسلامی ایران» بود.